مگر قویتر از فرزین پیدا نمیشود 
بانک صنعت و معدن حامی زنان 
کفایت سرمایه بانک مهر 
قرضالحسنه برکت ایجاد میکند 
تمدید ریاست علیرضا معرفت 
انضباط مالی رهیافت بانک صادرات 
تصاویر منتخب
بانک مرکزی باید مستقل باشد، نه تابع دولت
مهدی پازوکی، کارشناس اقتصادی معتقد است که اگر تورم در اقتصاد ایران مهار نشود، ابرتورم در راه است و در این صورت، اقتصاد دلاریزه و پول ملی از چرخه خارج میشود.
او در گفتوگو با تجارتنیوز، سیاستهای ارزی دولت را بررسی کرده و با تاکید بر اینکه بانک مرکزی باید مستقل باشد، نه تابع دولت، بر این باور است که سیاست تخصیص ارز ترجیحی بانک مرکزی طی سالهای اخیر، به جای حمایت از مردم، به رانت گسترده منجر شده است.
همزمان با بررسی جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۵ و حذف ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، سیاستهای ارزی و مالی دولت در سال آینده، به یکی از محورهای اصلی نقد کارشناسان اقتصادی تبدیل شده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند بدون اصلاح ساختاری بودجه، مهار کسریهای مزمن، انضباط پولی و کاهش تنشهای سیاست خارجی، اقتصاد ایران همچنان در معرض تورم بالا و حتی خطر ابرتورم قرار خواهد داشت.
با این حال اما سیاست دولت برای تکنرخی کردن ارز و حذف رانتهای ارزی با حذف ارز ترجیحی که در لایحه بودجه بر آن تاکید شده بود، بهعنوان یکی از نقاط قوت و اقدامات شجاعانه دولت برای تغییر رویکرد تخصیص ارز و جلوگیری از هدررفت منابع ارزی برآورد میشد. اگرچه کلیات این لایحه روز گذشته از سوی کمیسیون تلفیق مجلس رد شد و برخی رد کلیات بودجه را نیز به همین نکته، یعنی حذف ارز ترجیحی مرتبط میدانند. اما کارشناسان درباره سیاستهایی که میتوانند بازار ارز و وضعیت منابع ارزی را بهبود بخشند، چه میگویند؟ آیا تغییر رئیس کل بانک مرکزی میتواند دردی را از اقتصاد بحرانزده ایران درمان کند؟
سیاست انقباضی دولت در شرایط فعلی قابل دفاع و حتی قابل تحسین است
مهدی پازوکی، کارشناس اقتصادی، به تجارتنیوز گفت: «وقتی قیمت ارز در اقتصاد ایران بالاتر از ارقام ارز لایحه بودجه در حال معامله است، بدیهی است که واردات نمیتواند با دلارهای چند هزار تومانی انجام شود. نرخ ارز گمرکی باید به واقعیت اقتصاد نزدیک باشد، در غیر این صورت فقط رانت و فساد ایجاد میکند.»
او افزود: «دولت در شرایط فعلی سیاست انقباضی را در پیش گرفته و این سیاست از نظر کنترل تورم قابل دفاع و حتی قابل تحسین است؛ چراکه بزرگترین مشکل اقتصاد ایران تورم است و مهمترین شاخص بیثباتی اقتصادی نیز نرخ فزاینده تورم به شمار میرود.»
اگر تورم مهار نشود، ابرتورم در راه است
این کارشناس اقتصادی با هشدار نسبت به پیامدهای کنترلنشدن تورم گفت: «اگر دولت نتواند تورم را مهار کند، اقتصاد به سمت ابرتورم حرکت میکند؛ وضعیتی که زندگی مردم را طاقتفرسا میکند. البته امروز اقتصاد ایران با تورم مزمن مواجه است، نه ابرتورم.»
ابرتورم یعنی تورم سالانه بالای ۶۰۰ درصد و در این شرایط، اقتصاد دلاریزه و پول ملی عملاً از چرخه خارج میشود
پازوکی ادامه داد: «ابرتورم زمانی اتفاق میافتد که قیمتها ماهانه بیش از ۵۰ درصد رشد کنند؛ یعنی تورم سالانه بالای ۶۰۰ درصد. در چنین شرایطی اقتصاد دلاریزه میشود و پول ملی عملاً از چرخه خارج خواهد شد.»
نتیجه سیاست ارز ترجیحی، سود واردکننده و دلال و افزایش هزینه برای مردم است
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تمایل دولت برای حذف ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی در بودجه سال آینده، گفت: «من منتقد سیاستهای دولت هستم، اما مساله اصلی این است که ارز ترجیحی به جای حمایت از مردم، به رانت گسترده منجر شده است. امروز برنجی که با دلار دولتی وارد میشود، در فروشگاهها با قیمت دلاری آزاد و بالای ۲۰۰ و ۳۰۰ هزار تومان فروخته میشود.»
او افزود: «سؤال اینجاست که مابهالتفاوت این ارز دولتی کجا میرود؟ قطعاً به جیب واردکننده و دلال. بنابراین دولت باید جلوی این رانتها را بگیرد، نه اینکه با سیاستهای پوپولیستی، صورتمساله را پاک کند.»
در ایران پوپولیستها حاکم هستند و دولت ضعف دارد
پازوکی با انتقاد از فضای تصمیمگیری اقتصادی گفت: «در ایران پوپولیستها حاکم هستند و دولت ضعف دارد. بخشی از این ضعف به این بازمیگردد که هنوز عناصر پوپولیستی در نظام تصمیمگیری حضور دارند. این انتقاد من به دولت آقای پزشکیان است.»
اگر دولت هزینههای ناکارآمد و پرهزینه خود را کنترل نکند، هیچ سیاست ارزی یا پولی جواب نمیدهد
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: «یکی از دلایل اصلی تورم، کسری فزاینده بودجه است. اگر دولت هزینههای ناکارآمد و پرهزینه خود را کنترل نکند، هیچ سیاست ارزی یا پولی جواب نمیدهد.» او افزود: «برخی نهادها باید در حد یک دبیرخانه بودجه بگیرند، نه در حد یک وزارتخانه. این نهادها حتی پاسخگوی دولت هم نیستند، اما بار مالی سنگینی به اقتصاد تحمیل میکنند.»
کاملاً مخالف افزایشهای سنگین حقوق هستم، حتی اگر افکار عمومی چنین مطالبهای داشته باشد
پازوکی درباره میزان افزایش حقوق گفت: «من کاملاً مخالف افزایشهای سنگین و ۷۰ درصدی حقوق هستم، حتی اگر افکار عمومی چنین مطالبهای داشته باشد. این افزایشها مستقیماً به رشد نقدینگی و تورم شدید منجر میشود.»
بهتر است دولت در کوتاهمدت حقوق کارکنان و بازنشستگان را افزایش ندهد، اما هر 6 ماه، یک سکه بهار آزادی به آنها بدهد
این کارشناس اقتصادی پیشنهاد داد: «حتی بهتر است دولت در کوتاهمدت حقوق کارکنان و بازنشستگان را افزایش ندهد، اما هر 6 ماه، یک سکه بهار آزادی به آنها بدهد. این کار، هم نقدینگی را کنترل میکند و هم باعث افزایش عرضه سکه در بازار میشود.»
امروز حدود ۹۰ درصد مردم یارانه میگیرند و این یعنی سیستم بهدرستی طراحی نشده است
پازوکی تصریح کرد: «من با یارانه نقدی و کالابرگ مخالفم. امروز حدود ۹۰ درصد مردم یارانه میگیرند و این یعنی سیستم بهدرستی طراحی نشده است. دولت باید اقتصاد را شفاف کند و جلوی رانت را بگیرد.»
خط قرمز سیاست خارجی باید منافع ملی ملت ایران باشد
پازوکی در پاسخ به این پرسش که چگونه میتوان تورم را کنترل کرد، گفت: «دو راهکار اصلی وجود دارد؛ اول اصلاح سیاست خارجی. اگر انتظارات تورمی کاهش پیدا نکند، هیچ سیاست اقتصادی موفق نخواهد شد.»
او افزود: «تعامل با غرب، بهویژه ایالات متحده آمریکا، به نفع اقتصاد ایران و به ضرر رقبای منطقهای ماست. این مساله برای من کاملاً روشن است. خط قرمز سیاست خارجی باید منافع ملی ملت ایران باشد.»
اصلاح ساختاری بودجه و انضباط پولی ضروری است
پازوکی راهکار دوم را اصلاح ساختاری اقتصاد دانست و گفت: «اولین اصلاح باید در ساختار بودجه انجام شود؛ یعنی کسری بودجه از بین برود. در کنار آن، انضباط پولی در نظام بانکی ضروری است و باید جلوی خلق پول گرفته شود.»
وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است و هر سیاستی که این ارزش را تضعیف کند، باید متوقف شود
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: «بانک مرکزی باید مستقل باشد، نه تابع دولت. طبق قانون، وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است و هر سیاستی که این ارزش را تضعیف کند، باید متوقف شود.»
به جای جذب نیروی متخصص، افراد درجه چهار و پنج وارد بدنه دولت شدهاند
این کارشناس اقتصادی در پایان گفت: «دولت ایران از نظر اداری یکی از بیانضباطترین دولتهاست. بهجای جذب نیروی متخصص، افراد درجه چهار و پنج وارد بدنه دولت میشوند و این خود عاملی برای افزایش هزینههاست.»
دانشگاه پیامنور نمونهای از کارخانه مدرکسازی است که هزینه سنگینی به دولت تحمیل کرده است
او افزود: «باید بسیاری از دانشگاهها محدود یا حتی منحل شوند. دانشگاه پیامنور نمونهای از کارخانه مدرکسازی است که هزینه سنگینی به دولت تحمیل کرده است. این اصلاحات اگر انجام نشود، کنترل تورم فقط در حد شعار باقی میماند.»
